ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΓΙΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΧΡΗΣΗ ΜΟΝΟΝ

GRAY/10/1663

9 Μαΐου 2010

Δήλωση του κ. Περέιρα για την Ελλάδα

(Προκαταρκτική)

Συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου 10/45

9 Μάιου 2010

Εισαγωγή. Η εμπειρία μας. Βασικές Απόψεις.

Κ. προεδρεύοντα, η Αργεντινή έχει ένα μεγάλο και θλιβερό ιστορικό Προγραμμάτων [Stand-By Agreements] που αποσκοπούσαν στη διάσωση μια πιστολήπτριας χώρας, αλλά κατέληξαν να σώσουν τους πιστωτές του ιδιωτικού τομέα, με συνέπεια τη μαζική φυγή κεφαλαίων αλλά και αφόρητες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Στην Αργεντινή γνωρίζουμε πολύ καλά ποιες είναι οι πραγματικές επιπτώσεις όταν οι κρίσεις φερεγγυότητας εκλαμβάνονται ως κρίσεις ρευστότητας. Η εμπειρία μας αποδεικνύει ότι είναι προορισμένα να είναι βραχύβια τα πακέτα διάσωσης ή οι αναδιαρθρώσεις του χρέους που δεν συνυπολογίζουν τη «βιωσιμότητα του χρέους» και την οικονομική μεγέθυνση ως βασικά στοιχεία στον σχεδιασμό τους, αφήνοντάς αυτές τις δυο παραμέτρους στη «μελλοντική πρόσβαση στις αγορές».

Είμαστε, επίσης, εξοικειωμένοι με τις επιπτώσεις των «διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων» ή των πολιτικών προσαρμογής που οδηγούν τελικά στη μείωση της συνολικής ζήτησης και, άρα, των προοπτικών της οικονομικής ανάκαμψης. Οι λεγόμενες «διαθρωτικές μεταρρυθμίσεις», οι οποίες προωθούνται από το Ταμείο, πλήττουν σημαντικά την ποιότητα και τις δυνατότητες των θεσμών. Εξετάσαμε τις προβλέψεις των εμπειρογνωμόνων, τις συστάσεις τους, και τα προαπαιτούμενα [conditionalities] που προτείνουν. Δεν συμμεριζόμαστε, για παράδειγμα, τις απόψεις ότι οι εκτεταμένες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, η κατακόρυφη μείωση του ΑΕΠ ή η σημαντική μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης στο συνταξιοδοτικό σύστημα (από 75% κατά μέσο όρο σε 60%) θα επιλύσουν το πρόβλημα φερεγγυότητας της Ελλάδας. Αντίθετα, τα μέτρα αυτού του είδους εμπεριέχουν τον κίνδυνο να περιπλέξουν το πρόβλημα.

Μια ουσιαστική ανάλυση των πραγματικών δυνατοτήτων αποπληρωμής [του χρέους] θα πρέπει να αποτελεί την αφετηρία για οποιοδήποτε Πρόγραμμα αυτού του είδους. Αυτό είναι, πράγματι, το σημαντικότερο δίδαγμα από την κρίση της Αργεντινής: οι αναδιαρθρώσεις του χρέους ή τα πακέτα διάσωσης πρέπει να σχεδιάζονται μόνον μετά από μια επαρκή αξιολόγηση των δυνατοτήτων αποπληρωμής μίας χώρας.

Πράγματι, τα σενάρια ή οι ασκήσεις επί χάρτου για τις δυνατότητες αποπληρωμής πρέπει να συμπληρώνονται με επανορθωτικούς μηχανισμούς, όπως είναι, για παράδειγμα, η έκδοση τίτλων για μελλοντικές αγορές ομολόγων σε προκαθορισμένες τιμές [warrants] ή «κουπονιών επί του ΑΕΠ». Προσδιορίζεται μια «βασική περίπτωση» και χρησιμοποιούνται αυτά του είδους τα εργαλεία για την αντιστάθμιση δυνητικών παρεκκλίσεων. Ο εκδότης των τίτλων πληρώνει, αν η οικονομική μεγέθυνση είναι μεγαλύτερη από εκείνη που προβλέπει το βασικό σενάριο. Ακόμα και τα Ηνωμένα Έθνη δημιούργησαν μια ομάδα μελέτης για να αναλύει και να προωθεί την έκδοση αυτού του είδους των εργαλείων από κράτη. Tα εργαλεία αυτού του είδους είναι αντικυκλικά από τη φύση τους, αποτελούν ένα παράδειγμα καλής πίστης και, ίσως το πιο σημαντικό, δίνουν έμφαση στο προφανές: ότι οι δυνατότητες αποπληρωμής πρέπει να είναι η βασική κατευθυντήρια παράμετρος σε ό,τι αφορά τόσο στον προσδιορισμό των ανεκτών επιπέδων του χρέους όσο και στην ανάλυση του προφίλ του χρέους. Σε τελική ανάλυση, η «πρόσβαση στις αγορές» εξαρτάται από τις δυνατότητες αποπληρωμής και όχι το αντίστροφο. Ο κίνδυνος εν προκειμένω είναι η αναβολή και, ενδεχομένως, η επιδείνωση του αναπόφευκτου.

Θα θέλαμε, ωστόσο, να επισημάνουμε ότι δεν είμαστε αντίθετοι, αλλά μάλλον συμφωνούμε, με τη χορήγηση ενός πακέτου βοήθειας στην Ελληνική Δημοκρατία. Τούτου λεχθέντος, πιστεύουμε ότι το Πρόγραμμα δεν θα πρέπει να εμπεριέχει προκυκλικά προαπαιτούμενα που θα υπονομεύουν τη συνολική ζήτηση ή τις προοπτικές της οικονομικής μεγέθυνσης. Και παρ’ όλο που πιστεύουμε ότι το πακέτο βοήθειας θα είναι πιο αποτελεσματικό αν συνοδευθεί με μια εθελοντική αναδιάρθρωση του χρέους που θα εστιάζεται στις δυνατότητες αποπληρωμής, πιστεύουμε, επίσης, ότι η «ιδιοκτησία» είναι ένα μείζον γνώρισμα οποιουδήποτε Προγράμματος. Ως εκ τούτου, συμφωνούμε να γίνει αποδεκτή η αίτηση για ένα Πρόγραμμα, η οποία υποβλήθηκε από τις Ελληνικές αρχές.

Επιτρέψτε μας να παρουσιάσουμε πιο διεξοδικά τις βασικές παρατηρήσεις μας.

Είναι αναγκαία μια συνολική στρατηγική

Οποιαδήποτε στρατηγική για τη διάσωση της Ελλάδας πρέπει να είναι συνολική και να θεμελιώνεται σε τρεις αλληλένδετους πυλώνες: 1) τη μεγάλη και εμπροσθοβαρή χρηματοδοτική βοήθεια^. 2) την ελαχιστοποίηση του αντίκτυπου  στην παραγωγή μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα^. και 3) μια εκ προοιμίου εθελοντική αναδιάρθρωση του χρέους. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια βαθιά μεσοπρόθεσμη κρίση φερεγγυότητας.

Μια προκυκλική προσαρμογή ενδέχεται να επιδεινώσει το καθοδικό σπιράλ

Η εμπειρία του παρελθόντος σε διάφορες χώρες αποδεικνύει ότι η σημαντικότερη παράμετρος που ωθεί στην έκρηξη του χρέους είναι η αναπόφευκτη κατάρρευση των φορολογικών εσόδων, την οποία καλείται να αντιμετωπίσει ένα κράτος μετά από μια βαθιά και παρατεταμένη οικονομική ύφεση. Η Ελλάδα δεν θα αποτελέσει την εξαίρεση στον κανόνα. Οι εμπειρογνώμονες παραδέχονται ευθαρσώς ότι η «κλειστή Ελληνική οικονομία» θα αντιμετωπίσει μια παρατεταμένη συρρίκνωση της παραγωγής, την οποία θα προκαλέσει η συμφωνημένη υπέρμετρη προκυκλική δημοσιονομική προσαρμογή. Αν η ύφεση αποδειχθεί βαθύτερη του αναμενομένου, θα είναι αναγκαίοι περισσότεροι πόροι για μια μεγαλύτερη χρονική περίοδο. Είναι πλέον προφανές ότι οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές δεν θα είναι προσπελάσιμες στα επόμενα χρόνια (με συνέπεια να πυροδοτηθούν ανησυχίες για μια ενδεχόμενη χρεοκοπία), ενώ η εφαρμογή των μέτρων λιτότητας θα είναι κοινωνικά ανέφικτη (όπως αποδεικνύεται από τα πρόσφατα οδυνηρά γεγονότα, τα οποία είχαν τη μορφή γενικών απεργιών και ενός γενικευμένου λαϊκού αναβρασμού) και, ενδεχομένως, θα περιπλέξει το πρόβλημα, με συνέπεια το χρηματοδοτικό κενό να διευρυνθεί κατά πάσα πιθανότητα παρά την κατάρρευση των εισαγωγών. Εν κατακλείδι, ο ιός της ύφεσης θα εξαπλώνεται πάντα ταχύτερα από οποιοδήποτε συνιστούμενη δημοσιονομική θεραπεία. Ο μοναδικός τρόπος για να διατηρηθούν οι δυνατότητας αποπληρωμής της Ελλάδας είναι η αύξηση του ΑΕΠ της και όχι το αντίστροφο.

Η αύξηση του μελλοντικού χρηματοδοτικού κενού και η πρόκληση αντιδράσεων πανικού

Εγείρονται ήδη ανησυχίες για το μέγεθος των πόρων που είναι αναγκαίοι για τη διάσωση της Ελλάδας. Οι ανησυχίες αυτές εξηγούν ενδεχομένως για ποιον λόγο η στρατηγική να δελεασθούν οι αγορές αποδεικνύεται βραχύβια παρά την πρωτοφανή χρηματοδοτική υποστήριξη σε συνδυασμό με εκείνη των Ευρωπαϊκών μελών [του ΔΝΤ]. Είναι εντυπωσιακό ότι υφίσταται ήδη ένα πρόβλημα αξιοπιστίας και βιωσιμότητας για τη μελλοντική εφαρμογή του Προγράμματος, δεδομένου ότι εστιάζεται σε μέτρα λιτότητας. Ως εκ τούτου, οι επενδυτές σπεύδουν να αποχωρήσουν, ενώ ενδέχεται να υπάρξουν «επιπτώσεις ντόμινο» σε άλλες χώρες. Καθώς η κρίση εξακολουθεί να είναι παγκόσμια και συστημική, κατά πάσα πιθανότητα θα αποτύχει η στρατηγική της συμπίεσης των δημόσιων οικονομικών και της απομόνωσης της χώρας μέσω της επίρριψης ευθυνών σε αυτή για την παρελθούσα δημοσιονομική απειθαρχία της ή την έλλειψη ανταγωνιστικότητάς της. Εξαιτίας του καθοδικού σπιράλ, η κοινωνική και πολιτική αστάθεια θα οδηγήσουν στην αναδιάρθρωση, την οποία τόσο πολύ θέλουμε να αποτρέψουμε σήμερα. Επιπλέον, δικαστικές αποφάσεις για ζητήματα συνταγματικότητας θα εμποδίσουν ενδεχομένως τα μέτρα λιτότητας ή τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα προωθηθούν για επικύρωση.

Η Ελληνική πιστωτική κρίση μετατρέπεται γρήγορα σε κρίση ρευστότητας όλης της Ευρωζώνης με απροσδόκητες επιπτώσεις – διακυβεύονται πλέον πολλά

Τα διαιωνιζόμενα ελλείμματα στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών των χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης λειτούργησαν καταλυτικά για τη διατήρηση της ζήτησης εντός της Ευρωζώνης, με τη ιδιωτική υπερχρέωση να αποτελεί την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Διακυβεύονται πλέον πολλά για το σύνολο της νομισματικής ένωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δευτερογενείς επιπτώσεις [spillovers] απειλούν άλλες κομβικές χώρες, ενώ είναι πιθανός ένας αρνητικός αντίκτυπός στις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης. Αρχικά, υπήρχαν διαφωνίες για τον ρόλο του Ταμείου. Βάσει μια παράξενης αναχρονιστικής λογικής, υποτίθεται ότι το Ταμείο δεν έπρεπε να πειθαρχεί ανεπτυγμένες οικονομίες. Η τήρηση των προσχημάτων οδήγησε σε αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Όμως, η ΕΚΤ ανακοινώσε ότι δεν θα επέτρεπε στις Ευρωπαϊκές τράπεζες ούτε να δανείζονται χρησιμοποιώντας ως ενέχυρα Ελληνικά ομόλογα ούτε να νομισματοποιούν στους ισολογισμούς τους το Ελληνικό χρέος. Πράγματι, αποφασίσθηκε να αποφευχθεί η νομισματοποίηση του χρέους μέσω της αύξησης της προσφοράς χρήματος από την ΕΚΤ, μια επιλογή  που χρησιμοποιήθηκε με επιθετικό τρόπο από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο για την αντιμετώπιση της ύφεσης. Τελικά, συμφωνήθηκε η εφαρμογή δρακόντειων μέτρων λιτότητας σε συνδυασμό με μια πρωτοφανή χρηματοδοτική υποστήριξη, όμως δεν λήφθηκαν σαφείς αποφάσεις για τον αποτελεσματικό συντονισμό και την έγκαιρη εκταμίευση. Συμπερασματικά , η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδέχεται να βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική απόφαση.

Επιστροφή στα βασικά

Υποτίθεται ότι η χρηματοδοτική βοήθεια του Ταμείου προσφέρει στα μέλη του την εμπιστοσύνη ότι θα έχουν προσωρινά στη διάθεσή τους πόρους βάσει επαρκών ασφαλιστικών δικλείδων, ώστε να τους δίνεται η δυνατότητα να διορθώνουν δυσπροσαρμοστικότητες χωρίς να καταφεύγουν σε μέτρα ολέθρια για την εθνική ή διεθνή ευημερία… μια λησμονημένη διάταξη που βρίσκεται στον πυρήνα της εντολής του Ταμείου (Άρθρο 1 των Άρθρων της Συμφωνίας).

Θα έπρεπε να βρίσκεται στο τραπέζι η εναλλακτική λύση της εθελοντικής Αναδιάρθρωσης του Χρέους

Καθώς τα προβλήματα φερεγγυότητας δεν θα αντιμετωπισθούν χωρίς κάποια μορφή απαλλαγής από το χρέος, θέλουμε να παρατηρήσουμε ότι θα ήταν προτιμότερη μια πιο μεθοδική διαδικασία. Ο προοδεύων ευχήθηκε να συμφωνήσουμε σε ένα σύνολο διεθνών κανόνων και διαδικασιών για την αναδιάρθρωση κρατικών χρεών, όταν τον Φεβρουάριο συζητήσαμε για τις στρατηγικές εξόδου (Gray/10/477). Γνωρίζαμε ότι η στρατηγική του «ανταγωνιστικού αντιπληθωρισμού» (δηλαδή, η παρατεταμένη ύφεση, η υψηλότερη ανεργία και ο αποπληθωρισμός) θα ήταν λανθασμένη εξαιτίας της συστημικής φύσης της κρίσης και της κλίμακας των ανισορροπιών μετά από την κρίση. Όταν ρωτήσαμε για αυτό το ζήτημα κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου, οι εμπειρογνώμονες απάντησαν με ένα ηχηρό όχι. Παρ’ όλα αυτά, θα ήταν συνετό οι Ευρωπαϊκές αρχές να υιοθετήσουν μια μεθοδική διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους. Εν κατακλείδι, η στρατηγική που εγκρίθηκε θα έχει μόνον έναν περιθωριακό αντίκτυπο στα προβλήματα φερεγγυότητας της Ελλάδας.

Αποκομίζοντας διδάγματα από τις κρίσεις και τα λάθη του παρελθόντος

Είναι δύσκολο να λησμονηθούν τα διδάγματα από τις κρίσεις του παρελθόντος. Το 2001, παρόμοιες πολιτικές προτάθηκαν από το Ταμείο για την Αργεντινή. Οι καταστρεπτικές επιπτώσεις είναι πασίγνωστες. Παρ’ όλο που σήμερα εμπλέκονται άλλες χώρες, οι πολιτικές του Ταμείου παραμένουν οι ίδιες. Πέρα από τις οικονομικές θεωρίες, υπάρχει μια αναντίρρητη πραγματικότητα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει: ένα χρέος που η αποπληρωμή του δεν είναι εφικτή, δεν πρόκειται ποτέ να αποπληρωθεί χωρίς μια διαδικασία βιώσιμης οικονομικής μεγέθυνσης. Έχει καθοριστική σημασία οι πολιτικές, οι οποίες σχεδιάζονται για μια χώρα που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες, να επιλύουν τα πραγματικά προβλήματα  και όχι μόνον τα βραχυπρόθεσμα χρηματοπιστωτικά προβλήματα (όπως κάνει συχνά το Ταμείο). Υπό αυτή την έννοια, οι νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές πρέπει να προάγουν την οικονομική μεγέθυνση, την παραγωγικότητα, και τη βιώσιμη και ισορροπημένη οικονομική ανάκαμψη. Οι χώρες δεν πρέπει να είναι δέσμιες μονεταριστικών μυθευμάτων που καταστρέφουν τις παραγωγικές δυνατότητές τους και μειώνουν τα επίπεδα της απασχόλησης.

Ένας λογικός και δίκαιος επιμερισμός του βάρους του κόστους θα ήταν καλός για τη φήμη του Ταμείου (κανείς δεν θα μπορούσε να το κατηγορήσει ότι προσπαθεί να κερδίσει χρόνο ή να διασφαλίσει ότι οι ξένες τράπεζες θα εξοφληθούν πλήρως μέσα στο επόμενο έτος πριν συμβεί το αναπόφευκτο), και ασφαλώς θα ήταν καλύτερος για τον Ελληνικό λαό και τις προοπτικές οικονομικής μεγέθυνσης.

Συμπερασματικά

Θα συναινέσουμε βάσει του δεδομένου ότι οι [Ελληνικές] αρχές είναι απολύτως πεπεισμένες πως αυτή είναι η καλύτερη δυνατή εναλλακτική λύση για τη χώρα τους. Η πρόσφατη έγκριση του Προγράμματος από το κοινοβούλιο είναι εν μέρει καθησυχαστική. Η εμπειρία μας αποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις και ότι η οποιαδήποτε πολιτική επιλογή συνεπάγεται πάντα δύσκολους συμβιβασμούς^. είναι πολύ πιθανόν η Ελλάδα να βρεθεί σε πιο δύσκολη θέση μετά από την εφαρμογή του προγράμματος. Τα μέτρα προσαρμογής, τα οποία συνιστά το Ταμείο, θα μειώσουν την ευημερία και τις πραγματικές δυνατότητες αποπληρωμής της Ελλάδας. Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι οι δυνατότητες αποπληρωμής εξαρτώνται σε καθοριστικό βαθμό από μια βιώσιμη και κοινωνικά περιεκτική οικονομική μεγέθυνση. Μια καταρρέουσα οικονομία δεν θα έχει την κοινωνική και πολιτική βάση ώστε να ανορθωθεί τη χώρα.

PABLO Pereira 09 05 2010 – IMF

Pablo Andres Pereira

Με σπουδές στα οικονομικά στο πανεπιστήμιο του Buenos Aires και μεταπτυχιακούς τίτλους στη σχεδιαστική ανάλυση, οικονομικά και επενδύσεις του πανεπιστημίου York της μεγάλης Βρετανίας και στις κεφαλαιακές αγορές του πανεπιστημίου του Buenos Aires, ο Pablo Andres Pereira, ξεκινά τη επαγγελματική σταδιοδρομία του στην FONPLATA (2003-2006), την τράπεζα περιφερειακής ανάπτυξης, η οποία δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 70 από την Αργεντινή, τη Βολιβία, τη Βραζιλία, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη με στόχο τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων για την περιφερειακή ενσωμάτωση/ολοκλήρωση των μελών του. Η FONPLATA αποτελεί διεθνή θεσμό, ενώ διαχειρίζεται κονδύλια ύψους 400 εκ. δολαρίων, προσφέροντας δημόσια χρηματοδότηση για προγράμματα υποδομών και κοινωνικής ανάπτυξης στον δημόσιο τομέα. Από σχεδόν τα τέλη του 2006, και πιο συγκεκριμένα τον Νοέμβριο ξεκινά την καριέρα του στο ΔΝΤ ασχολούμενος με τις μακροοικονομικές προοπτικές των χωρών, ειδικός σε θέματα διεθνούς νομισματικού συστήματος, και στις μεταρρυθμίσεις στις ποσοστώσεις των χωρών στο ΔΝΤ, ενώ από τον Οκτώβριο του 2008 και μέχρι τον Αύγουστο του 2010 αναλαμβάνει Εκτελεστικός Διευθυντής των χωρών της Αργεντινής, Βολιβίας, Χιλής, Παραγουάης, Περού και Ουρουγουάης. Από τον Σεπτέμβριο του 2010 και για τα επόμενα δύο χρόνια μέχρι τον Οκτώβριο του 2012, οπότε και ολοκληρώνει τη θητεία του στο ΔΝΤ αναλαμβάνει ανώτερος οικονομολόγος στο γραφείο της Αργεντινής, σύμβουλος για τις παγκόσμιες μακροοικονομικές προοπτικές, την αναδιάρθρωση εξωτερικού χρέους, στο διεθνές νομισματικό σύστημα και τη διαδικασία μεταρρύθμισης στις ποσοστώσεις στο ΔΝΤ και τους G20. Από τον Ιούνιο του 2013 μέχρι και τον Ιούλιο του 2014 μεταπηδά στην Παγκόσμια Τράπεζα, ως σύμβουλος στην Ομάδα Ανάπτυξης συστήματος πληρωμών, ενώ παράλληλα από τον Απρίλιο του 2013 ξεκινά και ως σύμβουλος στην Δι-αμερικανική Αναπτυξιακή τράπεζα, στον τομέα των μεταφορών και Logistics στην Λατινική Αμερική. Από τον Μάιο του 2015, στην Δι-αμερικανική Αναπτυξιακή τράπεζα αλλάζει τομέα, επικεντρώνοντας στο τμήμα της Κεντρικής Αμερικής σε ζητήματα ενσωμάτωσης.

Ο  Pablo Andres Pereira είναι μέλος της ομάδας εργασίας Friedrich Ebert Stiftung  στη διακυβέρνηση,  διαφάνεια και λογοδοσία καθώς και του club της Μαδρίτης (Club de Madrid). Μιλάει Αγγλικά, Πορτογαλικά και ισπανικά.

Έκθεση του ΔΝΤ τον Ιούνιο του 2013 για τις τις επιπτώσεις των προγραμμάτων πολυετούς δημοσιονομικής προσαρμογής σε χώρες με υψηλό χρέος. 

Στην έκθεση, το ΔΝΤ παραδέχεται ότι ήταν υπερβολικά αισιόδοξο στις προβλέψεις του. Αναφέρεται ότι η αδύναμη υλοποίηση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής οφείλεται στην υπερβολική αισιοδοξία για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και όχι στους λάθος πολλαπλασιαστές. Για να κρατήσει αποστάσεις το ΔΝΤ, η έκθεση αναφέρει ότι πρόκειται για τεχνική εργασία του Ταμείου που δεν αντανακλά κατ’ ανάγκη τις απόψεις του ΔΝΤ. 

Έκθεση του Οlivier Blanchard του ΔΝΤ-Ιανουάριος 2013: Τα λάθη των προγνωστικών ανάπτυξης και οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές

Μέσω της Έκθεσης το ΔΝΤ παραδέχθηκε ότι κάνοντας λάθος με έναν συντελεστή («πολλαπλασιαστή») επέβαλε πολύ μεγαλύτερη λιτότητα (περικοπές σε μισθούς στο Δημόσιο, συντάξεων κλπ) σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, με αποτέλεσμα να υπάρξει πολύ μεγαλύτερη πτώση της εσωτερικής ζήτησης. 

Ο Olivier Blanchard τον Ιούνιο του 2013 σε ραδιοφωνική συνέντευξή του δηλώνει ότι “Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι Ευρωπαίοι έχασαν χρόνο στην οικονομική διάσωση της Ελλάδας, αρνούμενοι να μειώσουν από το 2010 το βάρος του χρέους της”. 

Δεκέμβριος 2015: Tο ΔΝΤ παραδέχεται σε έκθεση του πως έκανε λάθη και παραλείψεις στο λεγόμενο ελληνικό πρόγραμμα που εγκρίθηκε τον Μάιο του 2010, το οποίο δεν περιελάμβανε, ως όφειλε την αναδιάρθρωση του χρέους ώστε να επιβεβαιώνεται η βιωσιμότητά του. 

Η έκθεση εγκρίθηκε από το ΔΣ του Ταμείου για να δοθεί στη δημοσιότητα. Να σημειωθεί ότι η έκθεση δεν απέδιδε ευθύνες, κάτι που αναμένεται να κάνει ανεξάρτητη επιτροπή (Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης-ΙΕΟ) που ερευνά το θέμα, ειδικά για την αναδιάρθρωση 

Ασόκα Μόντι, υπεύθυνος από πλευράς ΔΝΤ για το πρόγραμμα διάσωσης της Ιρλανδίας σε άρθρο του στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Bruegel: Το ΔΝΤ απέτυχε στην Ελλάδα Όλο το άρθρο ΕΔΩ 

Τι είχε πει στον ΕΠΕΝΔΥΤΗ ΤΟ 2010 ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ

«Η εναλλακτική λύση μιας εκούσιας αναδιάρθρωσης του χρέους θα έπρεπε να είχε τεθεί στο τραπέζι» προσθέτοντας ότι το Ταμείο διακινδύνευε απλώς «να αναβάλει και ίσως να επιδεινώσει το αναπόφευκτο – μία χρεοκοπία της Ελλάδας» είχε δηλώσει στην συνεδρίαση της 9ης Μαΐου του 2010 ο τότε εκτελεστικός διευθυντής της Αργεντινής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Pablo Andres Pereira, εκφράζοντας την ανησυχία του για την έγκριση του προγράμματος που θα ξεκινούσε για την Ελλάδα και που έμελλε να αλλάξει ολοκληρωτικά την εικόνα της. Σύμφωνα με τα έγγραφα -μέρος των πρακτικών εκείνης της συνεδρίασης που αποκάλυψε προ ημερών η αμερικανική Wall Street Journal κατέγραψε τις αντιδράσεις που είχαν τότε σημειωθεί για την “βιωσιμότητα” του ελληνικού προγράμματος, με το 1/3 των μελών του Δ.Σ. του Ταμείου, να μην έχει απλά έντονες ανησυχίες για το Μνημόνιο της Ελλάδας, αλλά διατύπωνε ξεκάθαρα τη θέση ότι πρέπει να γίνει «κούρεμα» του χρέους, διαφορετικά όλο το βάρος θα πέσει στους Έλληνες πολίτες, την ώρα που η η ελληνική οικονομία θα επιδεινώνεται διαρκώς.

Σήμερα, ο πρώην εκπρόσωπος της Αργεντινής Pablo Andres Pereira δεν έχει παρεκκλίνει από αυτά που είχε υποστηρίξει στην συνεδρίαση της 9ης Μαΐου του 2010. “Η όλη συζήτηση για την προέλευση αυτής της οικονομικής κρίσης ήταν εντελώς λανθασμένη και, όπως ήταν αναμενόμενο, οδήγησε σε λάθος πολιτικές απαντήσεις. Κάθε φορά που ξεκινά ένα νέο πρόγραμμα λιτότητας τα ΜΜΕ στις mainstream οικονομίες  αναφέρουν “Καθώς οι κυβερνήσεις έχουν υπερδαπανήσει τα χρόνια της άνθισης, οφείλουν τώρα να κάνουν περικοπές” σημειώνει ο Pablo Andres Pereira σε συζήτησή του με τον “Ε”, λίγες μέρες μετά τις αποκαλύψεις της αμερικανικής Wall Street Journal, διατυπώνοντας την άποψη ότι “η  Ελλάδα έχει σηματοδοτηθεί ως παράδειγμα της δημοσιονομικής ανευθυνότητας. Ωστόσο, αυτό έχει δημιουργήσει τον (καταστροφικό) μύθο ότι η δημοσιονομική ορθότητα θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της οικονομικής στρατηγικής. Υποτίθεται ότι αυτή η δημόσια ιστορία ηθικής “δικαιολογεί” τα σκληρά προγράμματα με τις περικοπές δαπανών, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι υπό την αυστηρή κηδεμονία του ΔΝΤ ή της λεγόμενης τρόικας. Το παιχνίδι του «να κατηγορούμε τα θύματα” επρόκειτο τότε να ξεκινήσει για μια ακόμη φορά”.

Εμφανώς αντίθετος στην πολιτική λιτότητας ο πρώην εκπρόσωπος της χώρας που βίωσε τραγικά τα αποτελέσματα της πολιτικής λιτότητας του Διεθνούς Νομισματικού ταμείου, ο πρώην εκπρόσωπος του διεθνούς οργανισμού τονίζει χαρακτηριστικά ότι “Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε ανοιχτά ότι η στρατηγική αυτή δεν θα λειτουργήσει. Θα ωθήσει μόνο χώρες στη σκιά της οικονομικής καταστροφής”.

Με την Ελλάδα ως παράδειγμα προς αποφυγή για την δημοσιονομική σπατάλη, ο κ. Pereira βλέπει την οικονομία της χώρας να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, ακόμα και μετά το PSI. “Η Ελλάδα έχει αναγκαστεί να εφαρμόσει σκληρά μέτρα λιτότητας σχεδιασμένα από τους συναδέλφους της, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το ΔΝΤ στο πλαίσιο του λεγόμενου προγράμματος διάσωσης. Από τότε, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, με ύφεση 7% το χρόνο, και συρόμενη σε ένα φαύλο κύκλο ραγδαίας αύξησης της ανεργίας, εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή και συνεχή πολιτική αστάθεια. Ωστόσο, η Ελλάδα κατάφερε να κάνει την ανταλλαγή χρέους, τη μεγαλύτερη ποτέ αναδιάρθρωση του χρέους στην ιστορία. Με το PSI, η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα χρεοκόπησε με έναν “ομαλό” τρόπο”. Απέφυγε μια άμεση σκληρή χρεοκοπία. “.

Ο Pablo Pereira αναφέρθηκε και στην σύγκριση που έγινε Ελλάδας και Αργεντινής. “Πολλοί σχολιαστές έχουν εντοπίσει έναν παραλληλισμό μεταξύ της εμπειρίας της Αργεντινής το 2001 και του σημερινού γρίφου στης Ελλάδας. Υπάρχουν πράγματι πολλά κοινά, αναφορικά με τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, από όπου προήλθαν και οι δυο κρίσεις χρέους, καθώς και για το ρόλο που διαδραματίζουν οι τρίτοι πιέζοντας τις οικονομίες στο χείλος της κατάρρευσης. Αν μη τι άλλο, και οι δύο περιπτώσεις δείχνουν σαφώς ότι η προσπάθεια για την εξάλειψη του ελλείμματος μέσω μέτρων λιτότητας, όταν η οικονομία είναι ήδη σε δύσκολη θέση, δεν είναι η λύση”.

 Σε μια συνολική προσέγγισή του στο ζήτημα συνολικά της οικονομικής κρίσης, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής ο Pablo Andres Pereira εξηγεί  ότι ” Στην πραγματικότητα, το μεγάλο ζήτημα είναι αυτό της υπερχρέωσης του ιδιωτικού τομέα -ακόμα και στην Ελλάδα, παρά τα προ κρίσης δημοσιονομικά ελλείμματα, υπό το φως των τεράστιων ανισορροπιών που έχουν συσσωρευτεί στην ΕΕ μεταξύ πλεονασματικών και ελλειμματικών χωρών, διότι τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών και της υπερχρέωσης του ιδιωτικού τομέα είναι το διαφορετικό μέγεθος του ίδιου νομίσματος -. Πράγματι, αυτή η οικονομική κρίση είναι το αποτέλεσμα της μαζικής μόχλευσης του ιδιωτικού τομέα -και όχι των διολισθήσεων του δημόσιου τομέα-. Αυτό είχε προκληθεί από την απορρύθμιση και την ραγδαία αύξηση των ανισοτήτων, που είχε καταγραφεί πριν από τέσσερις δεκαετίες. Με λίγα λόγια, η εκρηκτική ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα έχει ωθήσει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να δανειστούν σαν να μην υπάρχει αύριο, δημιουργώντας φούσκες στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, που πρόκειται να σκάσουν. Ο πλούτος δεν δημιουργείται από τον αέρα. Ήταν η μεγαλύτερη πιστωτική “κραιπάλη” που δημιουργήθηκε ποτέ, στα σύγχρονα οικονομικά, αυτή τη φορά εκτροχιάζοντας χώρες στο επίκεντρο του διεθνούς νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος”.

Ωστόσο με την έκρηξη της κρίσης τα μέτρα που ελήφθησαν για την δημοσιονομική τόνωση δεν ήταν αρκετά φιλόδοξα, ώστε να “να περιορίσει την πρωτοφανή έλλειψη της παγκόσμιας συνολικής ζήτησης και την αύξηση της ανεργίας που δημιουργήθηκε από την απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα” λέει χαρακτηριστικά το πρώην στέλεχος του ΔΝΤ, επισημαίνοντας παράλληλα ότι “σύντομα δημιουργήθηκαν και άλλες διαχωριστικές γραμμές, όπως η υψηλή εισοδηματική ανισότητα, η οποία θα εμποδίζει την ανάκαμψη ούτως ή άλλως. Έτσι, καθώς η οικονομική ανάπτυξη είναι αδύναμη, η διαδικασία απομόχλευσης είναι εξαιρετικά αργή. Και έτσι η κρίση είναι εδώ για να μείνει. Δεν είμαστε έξω από το δάσος ακόμα. Έτσι, οι προσπάθειες να μπουν σε σειρά τα δημοσιονομικά, αργά η γρήγορα θα δημιουργήσει μόνο μια μεγαλύτερη και βαθύτερη κρίση. Η Ελλάδα είναι μια θλιβερή μαρτυρία της κατάστασης αυτής. Η ύφεση είναι και θα συνεχίσει να είναι η βασική κινητήρια δύναμη των εκρήξεων του χρέους. Στην περίπτωση απουσίας μιας ελεγχόμενης κρατικής αναδιάρθρωσης του χρέους με μια δίκαιη κατανομή του βάρους του κόστους της κρίσης (όπου οι πιστωτές και ο δανειστής-όχι μόνο οι δανειολήπτες -πρέπει να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί), οι προοπτικές των προηγμένων και των προβληματικών οικονομιών θα συνεχίσουν να είναι δυσοίωνες (η λεγόμενη χαμένη δεκαετία). Η ανισότητα είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστεί”.