Του Αλέξανδρου Στεφανόπουλου

Σε τεντωμένο σχοινί, με ισορροπίες εύθραυστες, κινούνται  πλέον οι σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Φαναρίου. Αθήνα και Φανάρι, ως μη όφειλαν  βρέθηκαν αντιμέτωποι (πάλι…) ίσως –και ευχόμαστε όλοι – με τους  χαμηλότερους κραδασμούς αυτή την φορά  και ή δυνατόν με τις πιο αβλαβείς ή και ανεπαίσθητες  επιπτώσεις  και για  τις δυο Εκκλησίες. Μακάρι.   Εν όψει μάλιστα του κορυφαίου ιστορικού γεγονότος της Σύγκλησης της Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου τον Ιούνιο στους χώρους της Ορθόδοξης Ακαδημίας στο Κολυπάρι της Κρήτης.  Την προηγούμενη φορά, οι δυο  Εκκλησίες είχαν φτάσει στα άκρα αναγκάζοντας το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον Απρίλιο του 2014, να συγκαλέσει Μείζων και Υπερτελή Σύνοδο αποτελούμενη από 42 Επισκόπους ανήκοντες όλοι στην Πνευματική του Δικαιδοδοσία  η οποία και επέβαλε στον τότε Αρχ. Αθηνών μακαριστό Κυρό Χριστόδουλο το βαρύτατο  επιτίμιο της Ακοινωνησίας και την διακοπή των σχέσεων μεταξύ της Ελλαδικής Εκκλησίας και της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και την πλήρη απομόνωση και μη μνημόνευση του από τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Κρίση που κράτησε σχεδόν ως τα τέλη της ζωής του Αρχ. Χριστοδούλου. 

  Αφορμή της νέας και ως μη όφειλε –νέας- εκκλησιαστικής διαμάχης που ξέσπασε, οι πραγματικές και αληθινές  αιτίες  που οδήγησαν  στην  μη προσέλευση του Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας  Αρχ. Αθηνών κ Πάσης Ελλάδος κ. κ. Ιερώνυμου, στην Σύναξη των 14 Προκαθημένων αρχηγών και ηγετών της παγκοσμίου Ορθοδοξίας -21 με 28- Ιανουαρίου 2016 στην Γενεύη.  Σύναξη, όπως εκ των αποτελεσμάτων απεδείχθη,  αποφασιστικής και απολύτου καθοριστικής σημασίας για το ιστορικών διαστάσεων  μεγάλο γεγονός που έχει αναγγελθεί και προγραμματιστεί  να λάβει χώρα στην Κρήτη  να ξεκινήσει  την ημέρα της Πεντηκοστής (19 Ιουνίου 2016) με Διορθόδοξο Πανορθόδοξου χαρακτήρα  πολυαρχιερατικό Πατριαρχικό Συλλείτουργο. Σύναξη στην οποία έλαβαν, κατά πλειοψηφία,  την πρώτη έγκριση από τους ηγέτες της Ορθοδόξου Εκκλησίας τα Κείμενα που αφορούν σε μείζονος-επί της ουσίας διαδικαστικής- σημασίας ζητήματα που θα αφορούν την συνολική πορεία της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας. {βλ σχετικά αναλυτικά τα τεύχη 325 και 326}.

Σύγκληση  Μεγάλης Πανορθόδοξου Συνόδου, μετά από 1229 χρόνια από την σύγκληση της επίσης ιστορικής 7^ης Οικουμενικής Συνόδου και περί τα 675 χρόνια από την 9^η Περιφερειακή (άλλως τοπικής)  τελευταία αναγνωρισμένη εξίσου όμως  και αυτή, από το σύνολο της Ορθοδοξίας  για τις αποφάσεις της που καθόρισαν την μετέπειτα πορεία της Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας που δεν είναι άλλη από την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία.

Η εβδομάδα που διανύσαμε χαρακτηρίστηκε από αυτή την ένταση και τον εκνευρισμό. Και οι δυο Εκκλησίες, Αθηνών και Κωνσταντινουπόλεως, «εξαπέλυσαν» διαδοχικά ανακοινωθέντα. Το Φανάρι την Παρασκευή  19 και η Ιερά Αρχ. Αθηνών το Σάββατο 20 Φεβρουαρίου. Η ένταση και ο εκνευρισμός οδήγησε και τις δυο πλευρές, λίγο πριν την έκρηξη αλλά και  σε εκατέρωθεν σχετικές ανακοινώσεις που συνοδευόταν και από   δημοσιοποιήσεις επιστολών. Και οι δυο επιστολές φέρουν την υπογραφή  του κ. Ιερωνύμου και απευθύνονται  προς το Οικ. Πατριαρχείο. Δόθηκαν στην δημοσιότητα, όχι ως προϊόν διαφάνειας αλλά  ως αποτέλεσμα της μεταξύ τους έντασης.

Η μια  φέρει ημερομηνία 8 Ιανουαρίου 2016 υπογεγραμμένη από τον ίδιο τον Αρχ. Ιερώνυμο   και δημοσιοποιήθηκε από την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως στην οποία οι λέξεις κλειδιά είναι «προσωπικοί λόγοι» και η δεύτερη αυτή, με ημερομηνία 13 Ιανουαρίου 2016 η οποία  με προσωπική  εντολή του κ. Ιερώνυμου δημοσιοποιήθηκε  το Σάββατο 20 Φεβ.  από το γραφείο Τύπου και επικοινωνίας της Ιεράς Αρχ. Αθηνών –όχι της Ιεράς Συνόδου της Ελλαδικής Εκκλησίας και έχει μεγάλη σημασία η επισήμανση μας αυτή – την οποία επίσης υπογράφει πάλι ο Αρχ. Αθηνών Ιερώνυμος αλλά από την οποία λείπουν οι φράσεις «προσωπικοί λόγοι» τους οποίους επικαλέστηκε δυο φορές σε ανακοινώσεις το Οικουμενικό Πατριαρχείο στις 19 και 28 Ιανουαρίου αντίστοιχα  για να «αιτιολογήσει» αλλά και προφανώς για να  -τον – εκθέσει για  την απουσία του Αρχ. Αθηνών  κ. Ιερώνυμο από την Σύναξη της Γενεύης.  Η Ενέργεια αυτή τη Φαναρίου φαίνεται να  ενόχλησε σφοδρά και έντονα  τον κ. Ιερώνυμο ο οποίος, ως άμεση «αντίδραση» του, στην Συνεδρίαση της ΔΙΣ για το μήνα Φεβρουάριο  διέψευσε κατηγορηματικά  ότι δεν πήγε στην Σύναξη των προκαθημένων «για προσωπικούς λόγους» όπως επιδεικτικά προβλήθηκε  εκ μέρους του Φαναρίου,  με δυο σχετικές ανακοινώσεις ρίχνοντας λάδι στην φλόγα που έχει ανάψει και σιγοκαίει. Νωρίτερα είχαν προηγηθεί οι αποκαλύψεις και το κρυφό  «μήνυμα» του Αρχ. Ιερωνύμου προς το Φανάρι από τα Επίκαιρα στο τεύχος 325.  ‘Ετσι  κατά την συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου  -3 με 5 – του Φεβ.   ο Αρχ. Ιερώνυμος παρέδωσε στην ΔΙΣ κλειστό φάκελο, οποίος χαρακτηρίστηκε ως «άκρως απόρρητος». Ο Φάκελος αυτός, ο οποίος μέσα του εσωκλείει και το μυστικό της σωβούσας εδώ και καιρό (νέας) ρήξης μεταξύ Αθηνών και Φαναρίου, ανάμεσα στα άλλα κείμενα που έχουν ανταλλαγεί  από τις δυο πλευρές, περιείχε και τις δυο επιστολές που εν τω μεταξύ την εβδομάδα που μας πέρασε ρίχνοντας λάδι στην φωτιά,  δημοσιοποιήθηκαν ένθεν κακείθεν.

Φαίνεται όμως από τα γεγονότα που έχουν προηγηθεί- η αλήθεια είναι αρκετά εκ των οποίων έχουν βάθος και αιτίες χρόνων –  πως  ακόμα πιο δύσκολες είναι οι συνθήκες για τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ Αρχ. Ιερώνυμου και Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Η κατάσταση δεν είναι απλά τεταμένη, φαίνεται να διολισθαίνει, στα άκρα,  αν και από τις δυο πλευρές δεν επικρατήσει σύνεση. Διάκριση. Πνεύμα ενότητας και ομοψυχίας. Πνεύμα έμπρακτης αδελφοσύνης και αλληλεγγύης  με εκατέρωθεν ενέργειες και υποχωρήσεις  που θα εκτονώσουν την  υποβόσκουσα,   εδώ και μήνες κρίση και ένταση  μεταξύ- επαναλαμβάνω όχι μεταξύ των δυο Εκκλησιών, Ελλαδικής και Κωνσταντινουπόλεως, αλλά την διαπροσωπική μάλλον έντονη  κρίση που περνούν οι σχέσεις των δυο προκαθημένων. Λάθη έχουν γίνει και από τις δυο πλευρές. Λάθη πολλά και σοβαρά. Θα αποκαλύψουμε μόνον ένα περιστατικό, από τα πολλά που εν τω μεταξύ έχουν διαδραματιστεί,  χωρίς όμως  να δώσουμε πολλές λεπτομέρειες ακριβώς για να προστατευθούν οι πηγές και να μη διαχύσουμε περισσότερη καχυποψία ένθεν κακείθεν, περιστατικό , σχεδόν άγνωστο το ευρύ κοινό, που φωτίζει όμως  και δείχνει κάποια πράγματα.  Όταν εξελέγη ο από Θηβών και Λεβαδείας Ιερώνυμος στον πρώτο Θρόνο της Ελλαδικής Εκκλησίας το 2008  η πρώτη του συμβολική  ενέργεια ήταν να επισκεφθεί τον Οικ. Πατριάρχη και μεταξύ των άλλων να εκτονώσει την προηγούμενη μεγάλης ισχύος ένταση που είχε δημιουργηθεί από τις μονομερείς είναι η αλήθεια ενέργειες του τότε προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας κρυφός πόθος του οποίου ήταν η ανύψωση της Ελλαδικής Εκκλησίας σε Πατριαρχείο.

Σκέψη πρόθεση και διάθεση που εν τέλει οδήγησε στα άκρα.  Σε εκείνη την πρώτη τετ α τετ συνάντηση του νέου προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας Ιερώνυμου και του Οικουμενικού Πατριάρχη ελέχθησαν και συμφωνήθηκαν πολλά… Ένα από τα πολλά ήταν και η αποδοχή εκ μέρους της Ελλαδικής Εκκλησίας  και η  συμφωνία –δέσμευση για την ανύψωση του γραφείου του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε Εξαρχία.  Η Επίσημη δέσμευση ήρθε προ 8ετιας όταν  η Ελλαδική Εκκλησία δια αντιπροσώπων της και με επικεφαλής τον Αρχ. Αθηνών Ιερώνυμο δεσμεύτηκε και επισήμως  ειδικά για αυτό το ζήτημα της ανύψωσης δηλ. του γραφείου του Οικ. Πατριαρχείου στην Αθήνα σε εξαρχία όπως εξ άλλου έχουν και άλλα πρεσβυγενή Πατριαρχεία (Ιεροσολύμων Αλεξανδρείας κτλ). Η δέσμευση αυτή όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Εκ τότε έγιναν και μεσολάβησαν πολλά, (πολλά από τα οποία είναι σε γνώση όχι μόνο του γράφοντος και υπογράφοντος το ρεπορτάζ αυτό)   που δεν είναι ούτε  τοις παρούσης ούτε χρειάζεται  να αποκαλυφθούν, γιατί  ούτε στις προθέσεις μας είναι  και ειδικά στην παρούσα φάση  θα ρίξουν βενζίνη στην φλόγα που ευτυχώς ακόμα σιγοκαίει… Αποκορύφωμα της εδώ και καιρό σωβούσας κρίσης ήταν όταν  τον περασμένο Σεπτέμβριο του 2015 ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ως προκύπτει από τα κανονικά και πνευματικά του Δικαιώματα από τον Συνοδικό Τόμο  παραχώρησης το Αυτοκεφάλου στην Ελλαδική Εκκλησία  και την αντίστοιχη πατριαρχική Πράξη του 1928, ασχέτως αν δεν έκανε ποτέ χρήση του αυτού του δικαιώματος του,  συγκάλεσε  Πατριαρχική Σύνοδο, για ανταλλαγή σκέψεων και απόψεων επί θεμάτων της Επαρχίας  και των δικαιοδοσιών του, μεταξύ των άλλων ιεραρχών του Θρόνου προσκάλεσε και τους Μητρ. Της Ελλαδικής Εκκλησίας των λεγομένων Νέων Χωρών, που ναι μεν πράγματι ανήκουν στην διοικητική και εθνική δικαιοδοσία της Ελλαδικής Εκκλησίας και της έχουν παραχωρηθεί επιτροπικώς από το Οικ. Πατριαρχείο αλλά η πνευματική δικαιοδοσία εξακολουθεί να  ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το θέμα μάλιστα είχαμε αναλύσει και θίξει επισημαίνοντας τους κινδύνους –που εν συνεχεία επαληθεύτηκαν προϊόντος του χρόνου- τον Σεπτέμβριο του 2015 στο τεύχος 304.  Δεν είναι τοις παρούσης να αναζητηθούν ευθύνες ή πολύ περισσότερο να καταλογιστούν ευθύνες είτε στην μια ή την άλλη πλευρά.  Και τούτο διότι όταν, ο Πατριάρχης Μόσχας κ Πασών των Ρωσιών Κύριλλος, παντοδύναμος όντας εκκλησιολογικά, πολιτικά και με δυναμική επιρροή σε όλες τις Σλαυόφωνες Εκκλησίες, χαμηλώνει τους τόνους, έναντι του Φαναρίου, με το οποίο έχει πολλές και σοβαρότατες διαφορές με ευθύνες πάλι που αναλογούν και στις δυο πλευρές,  και στο όνομα της ενότητας των Ορθοδόξων Εκκλησιών, μπροστά σε αυτό το μέγιστης σημασίας γεγονός που είναι η Μεγάλη Πανορθόδοξη Σύνοδος,  και μάλιστα  παρά τις πολλές εσωτερικές ενστάσεις και αντιδράσεις που συναντά από τους δικούς του σκληροπυρηνικούς, θεολόγους, κληρικούς και επισκόπους, -μιας Συνόδου Ιεραρχών και Μητροπολιτών που αριθμεί άνω των 350  Επισκόπων- καταφέρνει και προσπερνά τις όποιες εσωτερικές διελκυστίνδες και πάει στην Σύνοδο των Προκαθημένων στην Γενεύη(21 με 28) του Ιανουαρίου, δεν νοείται για κανέναν –μα για κανέναν –απολύτως λόγο να μην πάει ο προκαθήμενος της Αδελφής, Ελλαδικής Εκκλησίας! Προφασιζόμενος μάλιστα «κώλυμα» στην μια επιστολή, εκείνη της 8^ης Ιανουαρίου 2016 που αποδίδεται σε  «προσωπικούς λόγους» για την απουσία του από την Σύναξη των Προκαθημένων,  και στην αμέσως επόμενη επιστολή του, αυτή της 13^ης Ιανουαρίου 2016   πάλι προς το Οικ. Πατριαρχείο,   ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος (ο Β’) να αναφέρει ότι δεν –τελικώς –δεν θα παραστεί να εμφανίζει εαυτόν απλά ως «κωλυόμενος». Το μυστικό κρύβεται καλά στον άκρως απόρρητο φάκελο.

Αν τα πράγματα οδηγηθούν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις και ανοίξει ο φάκελος αυτός τότε τα μυστικά που κρύβει ίσως να ανοίξουν τους ασκούς του Αιόλου… Το βέβαιο είναι πως αυτή την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές αλλά και μέχρι της συγκλήσεως της Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου, και οι δυο πλευρές αναλογιζόμενες τις ιστορικές τους ευθύνες έναντι της Ορθοδοξίας και της Ενότητας Της, θα αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Θα αναλάβουν τις ευθύνες τους και θα πράξουν ο καθείς το καθήκον του. Το επίσης βέβαιο είναι πως Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος αλλά και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, τυχαίνει να γνωρίζω άριστα και τις δυο υψηλότατου Κύρους Προσωπικότητες, γενικώς διακρίνονται για την σύνεση ενίοτε δε και για την σοφία των αποφάσεων τους.

Έχουν γίνει αρκετά και κάποιοι μάλλον φαίνεται να τρίβουν τα χέρια τους από την ένταση και την κρίση που έχει ξεσπάσει.. άλλοι γιατί διακαώς επιθυμούν την δικαίωση του Μακαριστού Αρχ. Κυρού Χριστόδουλου οι οποίοι ήταν και ιθύνοντες νώες περί της ανύψωσης της Ελλαδικής Εκκλησίας σε Πατριαρχείο και τότε μάλιστα πρωτοστατούσαν λόγω θέσεως και είχαν ενεργό ρόλο στην λάσπη τις συκοφαντίες και τα ψεύδη εναντίον του τότε Θηβών και νυν Αρχιεπισκόπου… Άνθρωποι με πολύ θολό παρελθόν και άλλο τόσο  σκοτεινό, ύποπτο  και  πάντως ρόλο πέραν της ηθικής και εκκλησιολογικής τάξεως που σήμερα όμως –όπως οι ίδιοι λέγουν και διατυμπανίζουν – είναι καθημερινοί ομοτράπεζοι του Πατριάρχη Βαρθολομαίου… Με αποτέλεσμα αυτή η πρακτική και οι λάθος χειρισμοί, (επαναλαμβάνουμε ένθεν κακείθεν)  αν μη τι άλλο  αφενός να προσβάλλουν τον Αρχ. Ιερώνυμο προκαλώντας αρνητικές σκέψεις και έντονο προβληματισμό  και αφετέρου  να μετατρέπουν τους άλλοτε  φίλους και αληθινούς αδελφούς  –Ιερώνυμο και Βαρθολομαίο- οι οποίοι στάθηκαν ο ένας στον άλλο στα  πολύ δύσκολα από την θέση εφ ω ετάχθησαν εκείνη την δεδομένη χρονική  στιγμή. Ούτε είναι μυστικό πως όταν σχεδόν από την επομένη της εκλογής του, τον Απρίλιο του 1998 ο Αρχ. Χριστόδουλος είχε θέση σε  εφαρμογή -τουλάχιστον στους κύκλους αρκετών Ιεραρχών μερικοί δε αρθρογραφούσαν και επιχειρηματολογούσαν δημοσίως  –  μυστικό σχέδιο που εν τέλει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έστω και μονομερώς,  θα οδηγούσε στην ανύψωση της Ελλαδικής Εκκλησίας σε Πατριαρχείο… Είναι επίσης γνωστό σε ορισμένους κλειστούς  κύκλους  πως την ίδια χρονική στιγμή περίοδο οι δυο, Βαρθολομαίος και Ιερώνυμος είχαν συνεχούς, ενίοτε και μυστικούς,  δίαυλους επικοινωνίας και οι δυο έθεταν εαυτούς ως  εγγυητές  της ενότητας των δυο Εκκλησιών και αμφότερα ο ένας διαβεβαίωνε τον άλλο πως θα εργασθεί υπέρ της ενότητας της  θυγατέρας Ελλαδικής Εκκλησίας με την Μητέρα Εκκλησία. Τούτες τις ώρες ας ισχύσουν οι εκατέρωθεν μυστικές δεσμεύσεις τους επ’ ωφελεία της Ενότητας των Εκκλησιών αλλά και της διασφάλισης της εθνικής ομοψυχίας καθώς αμφότεροι γνωρίζουν πως τυχόν οιαδήποτε δυσμενή εξέλιξη, που θα μπορούσε να οδηγήσει (ΦΕΥ) σε σχίσμα θα βαρύνει αμφότερες τις πλευρές… Καθώς μια τέτοια απευκταία δυσμενέστατη εξέλιξη θα άλλαζε άρδην τις γεωπολιτικές συμμαχίες στην μείζονα περιοχή όχι μόνο των Βαλκανίων αλλά και της Νέας Μέσης Ανατολής  και θα μετέτρεπε την Ρωσία, ιστορικά  Φίλη και μυστικώς –λόγω Ορθοδοξίας – και αοράτως  Σύμμαχο χώρα, σε έναν σκληρό με απρόβλεπτες διαστάσεις και συνέπειες αντίπαλο. Εκθέτοντας  και βάζοντας την Ελλάδα σε ένα κύκλο περιπετειών με αλυσιδωτές συνέπειες. Συνέπειες που θα ανέτρεπαν  πολύ εύθραυστες και επικίνδυνες στην παρούσα ιστορική συγκυρία όπου η χώρα καθημερνά βυθίζεται στο τέλμα και μια ωρολογιακή βόμβα –το προσφυγικό – έτοιμη να εκραγεί μεταβάλλοντας    ισορροπίες και συμμαχίες.  Μετατρέποντας φίλους σε εχθρούς και εχθρούς σε φίλους… τουλάχιστον Βαρθολομαίος και Ιερώνυμος ας αρθούν στο ύψος των περιστάσεων.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΕΙΣΕΤΕ ΕΔΩ